W dniach 3-6 czerwca 2025 r. prowadziliśmy prace ekshumacyjne na poznańskiej Cytadeli. Na południowo-zachodnim stoku winiarskiego wzgórza znajduje się szereg nekropolii wojennych, w tym dawny niemiecki cmentarz garnizonowy, którego przestrzeń po zakończeniu II wojny światowej została całkowicie zniwelowana. Obiekt funkcjonował głównie w latach 1939-1944. W tym czasie pochowano na nim co najmniej 506 niemieckich żołnierzy. Większość z nich zmarła w poznańskich szpitalach wojskowych (lazaretach) na skutek odniesionych ran i chorób. Część straciła życie w trakcie różnego rodzaju wypadków (głównie na poligonach). W grupie tej było także 12 samobójców.

Ekshumacje na cmentarzu prowadzono już w przeszłości. Do roku 2002 podjęto szczątki 374 żołnierzy, które przeniesiono na Niemiecki Cmentarz Wojenny na Miłostowie. Nasze prace stanowiły zatem kontynuację poszukiwań na tym obszarze. W ich trakcie odnaleźliśmy kolejne 24 pochówki wojenne oraz 11 przełamanych znaków tożsamości. Na kościach zmarłych zarejestrowaliśmy liczne ślady zabiegów medycznych (m. in. trepanacji i amputacji). Niemal wszystkie czaszki zostały dookolnie przecięte w trakcie sekcji zwłok wykonywanych w celu określenia przyczyny śmierci.

W obrębie całego cmentarza garnizonowego zachowała się tylko jedna płyta nagrobna, która upamiętniała pochówek 19-letniego Hansa-Jorga Potrzeby (pochodzącego z Prus Wschodnich). Mężczyzna został 6 kwietnia 1944 r. ranny na wschód od Mińska, po czym został przetransportowany do poznańskiego lazaretu (Reserve-Lazarett I Posen), gdzie 10 września zmarł. Informacje te znamy m. in. dzięki niezwykłemu znalezisku. Do jego grobu złożono bowiem butelkę z logiem firmy BASF, w której umieszczono dokument (tzw. klepsydrę, niem. Sterbebild) z zachowanym zdjęciem zmarłego żołnierza.

W trakcie naszych poszukiwań odkryliśmy także liczne militaria związane z walkami o poznańską Cytadelę w 1945 r. Wśród nich były m. in.: magazynek do francuskiego karabinu maszynowego Châtellerault Mle 24 oraz korpus granatu propagandowego do niemieckiego granatnika nasadkowego (tzw. garłacza), za pomocą którego rozrzucano ulotki. Te i inne przedmioty zasilą zbiory Muzeum Uzbrojenia na Cytadeli.